KÜDENFOR - KLASİK TEKNELER PLATFORMU

KLASİK TEKNE TANIM VE SINIFLANDIRMA KRİTERLERİ

A) KLASİK TEKNE TANIMI

Hiç bir kuruluş tarafından klasik tekne statüsünde kayıt altına alınmamış, herhangi bir münhasır organizasyon içerisinde bulunmayan, deniz kültür varlığı özelliklerine sahip, milli bayrak taşıyan, 1977 yılı öncesi üretimi ve/veya 1977 yılı sonrasında üretilmiş olsa bile tasarımında klasik dönem çizgilerine sadık kalınmış, inşasında ahşap ve çelik malzeme kullanılan tekneler Klasik Teknelerdir.

Klasik tanımı: Her zaman beğenilen, üzerinden çok zaman geçtiği halde değerinden kaybetmeyen, alışılmış, eskiden kalma olup gelenek durumunu almış, oldukça geçmiş bir tarihte üretilmesine rağmen günümüzde de insanların halen hoşuna giden ürünlerdir. 

B) KLASİK TEKNELERİN SINIFLANDIRILMASI VE SINIFLANDIRILMA KRİTERLERİ

1) ANIT TEKNE

Ulusal tarihimizde önemli yeri ve manevi değeri olan, Amatör Denizciliğimizin gelişmesine katkı sağlamış, tıpkı yapım olmayan tekne ve gemiler anıt tekne olarak kabul edilir.

2) (G) Gelenekseller (*)

Profesyonel bir tasarımcının üretmediği geleneksel tekneler genel olarak birbirini tekrar eden bir tipolojiye sahip olan, coğrafya, iklim gibi dışsal koşullara uyum sağlamak amacıyla türetilmiş, buna bağlı olarak, estetik olarak iddialı olmaya çalışmayan geleneksel tekne inşası sayesinde çevresiyle, içinde yer aldığı ekosistemle, iklimle ve doğayla uyumlu teknelerdir.

KTP’nun envanterine aldığı geleneksel tekneler, yüzyıllardır ülkenin denizlerinde kullanılan, çeşitli nakliye, balıkçılık alanlarında hizmet vermiş, pek azı günümüze ulaşabilmiş otantik iş teknelerinin yanı sıra, yakın tarihlerde profesyonel bir tasarımcının üretmediği, planı olmayan,  inşa yöntemi, arması ve donanımı ile geleneksel ruhu yansıtan amatör denizcilikte kullanılan tekneleri kapsar.

3)   (R) REPLİKA SINIFI:

Klasikleri korumanın yanı sıra, klasik severlere yönelik replika ve klasiğe saygılı tasarımların/ teknelerin çoğalmasını teşvik ve arzu ederiz.

1977 yılından önce yaratılmış bir endazeye ve tasarımına sahip fakat 1977 yılından sonra yapılmış tekneler.

R0 : öykündüğü orijinal tekneye hem tasarım hem de teknoloji / inşa yöntemi açılarından 100% oranında uyan tekneler.

R1 : benzerliği kullanılan malzeme ve donanımı %100 den daha küçük olan

R2 : bilhassa malzeme noktasında orijinalden uzaklaşan benzerlik oranı R1 den de düşük olan....

R3 : Tümü ile modern malzeme ve donanım  kullanıp daha düşük benzerliğe sahip replikalar…

4) A SINIFI

Sınıflandırma, orijinal tasarıma sadakatin en önemli öğesidir, sonrasında malzeme ve teknoloji değerlendirmeye tâbi tutulur.

Tadilatlarda tekne ne kadar orijinal tasarımdan farklılaşmış olsa da aynı omurga ile tekrar orijinaline dönebileceği ihtimali de değerlendirmeye alınır.

1977 yılı ve öncesi kızağa konmuş, tasarım planları olan teknelerdir.

A0 : Orijinaline  100% oranında uyan ve aynı şekilde korunan teknelerdir. 

A1 : Orijinaline en yakın malzeme kullanılan ve halen korunan tekneler.

A2  : Tadilat ve bakımlarda orijinal malzemenin bir kısmının güncel olanla yenilenmiş tekneler.

A3  :  Tasarıma sadaketten sapmış, ( profili, üst yapısı, güvertesi değişmiş, ahşap direk alüminyuma dönmüş, arması ve donanımında, örn. randadan markoniye, kotradan sloopa dönmüş, radikal değişimler yapılmış tekneler.

A4  :  Kapsamlı ve büyük tadilatta tekne ne kadar orijinal tasarımdan farklılaşmış olsa da aynı omurga ile tekrar orijinaline dönebileceği ihtimali olan tekneler. 

5) B (ESİNLENEN TEKNELER ) SINIFI:

1977 yılı sonrası inşa edilen ancak 1977 yılı öncesi tasarım hatlarına sadık kalarak günümüzde tasarlanmış ve üretiminde çadaş teknolojilerin kullanıldığı, kompozit (lamine vs.) malzeme ile üretilmiş teknelerdir.

(*) Geleneksel, bir toplumda çok eskilerden kalmış olmalarından dolayı saygın tutulup, kuşaktan kuşağa aktarılan, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlardır. İnsanlar, birikimlerini, hayatlarında değer verdikleri, kendileri için önemli unsurları gelecek kuşaklara aktarmak istemişlerdir. İşte gelenek de böyle bir birikmenin, anlamlı bir yığılmanın sonucudur. Geleneğe sadece bu özelliği dolayısıyla "şimdideki geçmiştir” diyebiliriz. 

Sosyal bilimler geleneğe toplumların yaşadıkları coğrafya, iklim gibi dışsal koşullara uyum sağlamak amacıyla türetilmiş, beşeri kaynaklı "inşa"lar, "icat"lar olarak bakar. (Wikipedi)

Geleneksel tekne mimarisi, belirli bir yerdeki toplumun, belirli bir kültürünün tanıdık simgesel biçimlerini kullanan inşa tarzı olarak tanımlanıyor. Bu anlamda geleneksel tekneler, toplum düzeyinde kabul edilen ve bir sonraki nesile aktarılan, ortak birikimli denizcilik kültürü olarak özetlenebiliyor.

Geleneksel tekneler terimi ilk duyulduğunda eski bir zamana ait olan ve belirli kalıpları tekrar eden, sadece belirli bir dönemde geçerli olan bir yapılaşma olarak kavranabiliyor. Profesyonel bir tasarımcının üretmediği geleneksel tekneler genel olarak birbirini tekrar eden bir tipolojiye sahip diyebiliriz. Böyle bir yapılaşmada benzer uygulama ve çözümlerin uygulandığı göz önüne alınırsa “yeni” olanı arayan bir tekne tasarımdan ziyade daha önce olumlu sonuçların alındığı, denenmiş ve risksiz bir tekne inşa modeli oluşturuluyor. Buna bağlı olarak, estetik olarak iddialı olmaya çalışmayan geleneksel tekne inşası çevresiyle, içinde yer aldığı ekosistemle, iklimle ve doğayla uyumlu bir yaşama biçimi gösteriyor.